Таму каде првпат го продишав воздухот, таму каде ми е врзан папокот ...

Денеска се вратив од мојот роден крај. Бев десетина дена што на бања во бањата Стрновац, што на мотокрострката кај Манастирот Забел ... што на прославата на Голема Богородица (два дена и една вечер вечер) ... го посетив и Кокино, ги посетив и многуте стари куќи од мојот роден крај ... направив скоро осум гига фотографии - материјал за десетина постови ... попат бев и на Зебарњак, со многу фотки и од таму ... трите цркви во Младо Нагоричане се опфатени и веројатно во моментот ке пропуштам многу нешта, црквата од моето родно село Св. Ѓорѓи, Манастирот Забел каде сум крстен ...
Повеќе »

Мотокрос Забел Старо Нагоричане, дојдете да уживаме заедно ...

Врора година по ред на брдото Забел близу до Манастирот Ствета Богородица во Забел на денот на Голема Богородица т.е. ке се одржи Мотокрос, кој овојпат ке биде збогаден со моторџии од Србија и Бугарија ... стазата е проширена и продолжена ...
Повеќе »

ОКТОМВРИСКИ НАРОДЕН СОБИР ВО КУМАНОВСКО СТАРО НАГОРИЧИНО

ОКТОМВРИСКИ НАРОДЕН СОБИР ВО КУМАНОВСКО СТАРО НАГОРИЧИНО

По 40 години ја вратија традицијата

Ова е само почеток на спојување на старото, традиционалното, со модерното, вели Власта Димковиќ градоначалник на општината

Жителите на Старо Нагоричино, по четири децении пауза, ја обновија традицијата што со години се негувала во ова кумановско село. Тие во минатиот викенд го организираа Октомврискиот народен собир, на кој се собраа жители од ова, од околните села од Пчињско-козјачкиот регион, како и многумина што одамна заминале во Куманово, Скопје или се иселиле во странство. Собирот се одржа среде село, крај црквата „Свети Ѓорѓи“ изградена во 14 век. Повозрасните се потсетија на младоста, на спомените и на првите вљубувања, а помладите го почувствуваа духот на родниот крај на своите предци. На собирот имаше забава, но и многу емоции, евоцирање спомени и договори за нови видувања.

- Спомените од раното детство за Октомврискиот собир се' повеќе ми избледуваа. Затоа и предложив да се вратиме кон традицијата, на младите генерации да им покажеме колку-толку дел од животот што некогаш во ова и во околните села го живееле нашите предци. Сите прифатија и се надевам дека в година Октомврискиот собир ќе биде уште помасовен - изјави градоначалникот Власта Димковиќ

Тој додаде дека собирот е само почеток на спојување на старото со новото, модерното, а сите заложби на локалната самоуправа се што поскоро да се урбанизираат населбите и овој крај повторно да заживее. - Поголем дел од инфраструктурата е изграден. Не' чека уште работа, но ние не се откажуваме. Многу луѓе што останаа без работа веќе ги обновија запуштените домови на своите родители или дедовци и баби. Многумина што не' потекнуваат од овој крај купуваат имоти остатокот од животот да го минат во мирна и еколошки здрава средина - вели Димковиќ.

Пред почетокот на собирот во општинската зграда беше отворена изложбата „Старонагоричкиот крај низ времето“, на која беа изложени фотографии стари и сто години, народни носии, дрвени и земјени садови употребувани во домаќинството.

Седумдесет и тригодишниот Благоја Јовановиќ од Старо Нагоричино памети собири од својата младост.

- Ми се чини дека досега ниту еден не бил вака организиран - вели тој.

Помладите посетители никогаш досега не биле на ваков собир.

- Прекрасно е. Ова има културно-историско значење и в година треба да е помасовен. Се гледа дека нешто добро се создава во овој крај. Очекувам да има и економско оживување - вели 30-годишниот Часлав, по потекло од Старо Нагоричино.

Кумановец што првпат доаѓа во селото и на собир вели дека е одушевен од настанот.

Во центарот на селото беа поставени штандови со разни експонати и производи. Не отсуствуваа и скара, прасиња на жар, варена зелка, печена лута пиперка и сето тоа залиено со домашна старонагоричка ракија и вино. Дводневниот Октомвриски собир со песна и игра завршуваше по полноќ.

Општината Старо Нагоричино има површина од 452 квадратни километри, 39 селски населби, во кои живеат околу 5.000 жители. Општината има повеќе културно-историски споменици, археолошки локалитети и природни ресурси, што е добар предуслов за економски и туристички развој.

Светлана Антик Јовчевска

Задужбинарство краља Милутина (осми део)

Манастир Старо Нагоричино

Живорад Јанковић

Градњи манастира у време Милутина претходи заседање „малог собранија“, које „као нека уобичајена институција је добро позната и њен састав стога не треба да се наводи, јер је свима знан“. Речено је да се знања о овој обитељи стичу само преко њене повеље. По своме обиму, повеља је знатно дужа од поменутих даровница за катедрале Богородицу Љевишку и Грачаницу, али и знатно краћа од оснивачких аката за владарске задужбине каква је манастир Бањска. По својој композицији и садржини, она представља „сводну повељу“, која доноси извесне одредбе из аката ранијих владара. Сва тамо забележена правила нису могла да се примењују истовремено на властелинству манастира Светога Ђорђа. Исто тако, ни све титуле или звања нису постојала у исто време на том подручју.

БРОЈНИ ПРИЛОЖНИЦИ
Судећи према подацима успутно сачуваним у овој повељи, манастир је од самог почетка уживао велики углед и располагао значајним поседом. Каснији владари су поштовали вољу оснивача и додавали своје прилоге овом манастиру. Из више примера је познато да имања катедрала нису велика, и она имају „званичан“ карактер јер их чини само оно што је добијено од владара. Уместо тога, манастири, поред онога што добију од краља, стичу имања и од верника путем прилога чија намена је различита. Обично се прилози врше ради стицања права на гроб и помен или само као поклони (харизма). „И даде Коломан за гроб свој цркву светог Илије са њивом од пута царскога који иде поред светога Теодора... Хариза (дарова) краљевству ми Прокопије половину воденице на Серави и дадох је светом Георгију.“ Нису сви дародавци били особито имућни. Међу њима помиње се и казнац Драгослав, који дарује једно виноградиште од своје „тастмине“, што посебно упућује на његово скромно имовинско стање.
Као и у другим приликама, краљ Милутин се и овде среће у улози великог дародавца. Погодности манастира су двоструке: он има велика и најбоља имања, тако да би могао без тешкоћа да испуњава све обавезе према држави. Међутим, манастир је, и поред великог поседа, ослобођен од скоро свих давања према централној управи. Кад се располаже само са једним од ова два елемента, обезбеђен је живот без оптерећења. Не чуди што се, неколико деценија касније, у делу монаштва појавила реакција на овакво привилегован положај манастира, јер наноси штету основном монашком идеалу сиромаштва.
Захваљујући повељи, познато је и име настојатеља обитељи: то је архимандрит Никодим. Он је, изгледа, на челу манастира био и 1317. г. када се помиње у повељи за манастир Бањску, уколико се не ради о другој личности са истим именом. Као и у случају Љевишке и Грачанице, и овде има говора о сличним појавама поводом имовинских питања у којима учествује архимандрит Никодим. Признају се притужбе оних који су своје спорове решили до садашњег старешине Никодима, од тада па убудуће забрањује се свако даље потраживање. Такве расправе биле су прилика да се помене и игуман Исак, ранији настојатељ, те је од заборава отргнуто име још једног манастирског старешине.
Тако се време Милутинове владавине праћено обновом старих или порушених храмова истовремено може оценити и као период успоставе чвршћег правног поретка са што је могуће већом унификацијом законских одредби на целом подручју. Тиме се бар донекле ублажава, кад већ не може сасвим да се отклони, „шаренило“ прописа расутих по разним актима. Велика имања манастира не налазе се само на једном месту у заокруженој целини. Она су расејана на ширем простору, тако да се при набрајању тих поседа помиње десетак метоха - посебних имања окупљених око малих храмова где живи њихов надгледник, иконом.
Због малобројног људства тешко се долазило до радне снаге, па је и ту краљ низом одредби прискочио манастиру у помоћ. Олакшава се долазак слободних људи и њихово везивање за манастирско имање. Да би њихов живот био подношљивији, игуман је морао писмено да се одреди у погледу њихових обавеза, што само наговештава колико смо данас, услед недостатка вести, далеко од ондашњих животних токова. За оне који су напустили манастирски посед, укида се уобичајено право застаревања у року од три године одсуствовања, и они су дужни да се врате.
Широка имунитетска права дата манастиру штите људе са његових имања, тако да њима не суди нико од „владуштих“ у држави, нити може да шаље „отроке“ на манастирске људе. Није то смео да чини ни казнац, ни тепчија, ни судија мали или велики. Поред тога, не мора да се даје „оброк“ ниједној особи која је у служби владара.
Манастирско властелинство је имало и свој пазарни дан, недеља, и два сабора годишње - Мала Госпојина (8. септембра) и дан храмовне славе (3. новембра). Сабори се одржавају на оном делу манастирског имања које одреди игуман, који је главна власт током целог одржавања сабора, а и сви приходи стечени од такса и глоба припадају манастиру. У другим приликама та права припадају кефалији. Он одређује место панађура, убира приходе, кажњава преступнике. Овде је кефалија лишен свега тога. Сабор о храмовној слави траје осам дана. Свештеници на манастирском имању били су изузети од власти обласног епископа, чија су права припала манастиру. Парохијско свештенство држи недељну чреду у самом манастиру. Синови свештеника који не изуче књигу, били су заштићени од тога да припадну у класу меропха која је највише оптерећена давањима, него су увршћивани у боље стојећи сталеж сокалника.
И код других задужбина краља Милутина помињу се повеље ранијих владара. Оно што је код скопског манастира особито, јесте чињеница да краљ одређује „комисију“ која треба да прегледа и препише стара акта. Тај посао треба да обаве студенички игуман Сава, Никола Опареша и краљев дијак Дабиша. И наредба за писање исправе, као и сама правна радња, дело су владареве милости.

САЧУВАНА ПОВЕЉА
Овде често помињана манастирска повеља сачувана је преко манастира Хиландара захваљујући томе што је Вук Бранковић 1372. године, на молбу Хиландараца да им додели неку келију у Скопљу, некада славни скопски манастир светога Ђорђа даровао српском светогорском манастиру и тиме га претворио у метох. То је честа појава од средине 14. века, тако да оснивач манастира Дренче из времена кнеза Лазара својом повељом покушава да забрани да његова задужбина буде потчињена неком светогорском манастиру, а десило се да и тај документ преживи баш захваљујући томе што је склоњен на Свету Гору.
У списку манастира при оснивачкој повељи за манастир Бањску на претпоследњем, 13. месту налази се манастир Нагоричино. У време настанка списка вероватно је вршено осликавање манастира завршеног неку годину раније, што се сазнаје из натписа на гранитној плочи изнад западних врата: „Изволенијем Божијим сазда се дом светог и великославнога мученика Христовог Георгија у дана светородног и превисоког краља Уроша Милутина и Богом самодршца све српске земље и поморске при благочестивој краљици Симониди и при игуману Антонију године 6821 (1313). Те године краљ изби Турке.“
У натпису о градњи помиње се победа краљеве војске над Турцима 1313. г. То чини и састављач записа Никола при завршетку рада на препису јеванђеља за попа Грдешу у Скопљу. Изгледа да је реч о већем успеху, кад је он нашао толико одјека у сувременим изворима, иако се, по општим токовима ствари, то не би дало закључити. Тада је српски краљ у два маха слао јак војнички одред од око 2000 људи у помоћ свом тасту цару Андронику. На једном од ових похода српске снаге предводио је велики војвода Новак Гребострек. Ратовање је било успешно, а византијски цар у својој повељи о тој помоћи говори с поштовањем и захвалношћу.
У неколико година касније састављеном натпису говори се о осликавању манастира: „Извољењем Божијим сазда од основа и ослика овај свети храм сваким давањем од превисоког краља Стефана Уроша године 6826 (1318) при игуману Венијамину“. То су сада једини писани подаци о настајању овог храма као задужбине краља Милутина такође посвећене светом Ђорђу. Остало је препуштено историчарима архитектуре и истраживачима фреско сликарства да говоре о њему.

ДРЕВНА СВЕТИЊА
Док се скопски манастир светог Ђорђа везује за византијског цара Романа III, настанак нагоричког манастира приписује се следећем византијском цару тог имена, Роману ИВ Диогену (1068-71). У касније насталом препису житија светог Прохора Пчињског говори се како пустиножитељ, у току свог самовања у близини ове светиње, среће овог будућег византијског цара коме је прорекао стицање царског достојанства. Кад се пророштво испунило, Роман Диоген, из захвалности, на том месту подиже храм. У време доласка под српску власт, црква манастира Нагоричина је била у рушевинама, а сам манастир угашен. Приземни део храма је био очуван и у великој мери искоришћен при градњи новог здања, тако да је сачувани део утицао на коначни облик грађевине.
Фреске манастира, као и већину осталих храмова задужбина краља Милутина извели су Михаило и Евтихије, и то су њихови најбољи радови. Циклус календарских сцена (минолог) сличан је оном из манастира Грачанице, која је осликана непосредно после Нагоричина као последња Милутинова задужбина. Поред тога што сваки храм грађен старањем великог задужбинара краља Милутина има архитектонске и сликарске особености, и његове ктиторске композиције су увек различите. У манастиру Грачаници, по благослову Христа, анђели доносе круну, а у Нагоричину патрон храма, свети Ђорђе дарује краљу мач као уздарје за принету задужбину.
Милутин је представљен са моделом цркве која је доста верно приказана гледано са југозападне стране. Што се тиче става и одеће ктитора, он је близак са оним у Студеници и Грачаници. Ктиторску представу у Нагоричину издваја гест патрона храма светог Ђорђа коме краљ предаје цркву. Он се окреће ктитору са подигнутом десницом, а у левој држи мач и предаје га краљу. Тај гест се повезује са победом над Турцима из године градње храма, о чему се говори о натпису о градњи. Било да је црква подигнута као испуњење завета датог пред битку, било у знак захвалности због победе, краљ Милутин је овде приказан као тријумфатор. Ту нема уобичајеног поступка по коме ктитора са моделом задужбине Христу приводи Богородица или патрон храма.
Поред краљевског пара, у оквиру ктиторске композиције представљени су свети цар Константин и његова мајка Јелена. У литерарним изворима краљ Милутин се или пореди са царем Константином или означава као његов наследник, „сличан славном Константину ... достојник Божје помоћи и покрова на прослављење и узвишење свога отачаства“. Овде је приказан у истој одећи као и први хришћански владар.
Патрон храма свети Ђорђе је приказан на више места. Једна од ових представа има значај и карактер фреско иконе и налази се на месту где се обично поставља игумански престо, што указује на игумана Венијамина у чије време се и осликава храм. Зна се да по катедралама није необично да се сликају надлежни епископи, али се по манастирима ређе дешава да буде представљен његов игуман. Уместо тога, уобичава се да игуман наручи слику светитеља свога имењака и заштитника. Тако је и овде приказан свети Венијамин, имењак и заштитник игумана Венијамина, поменутог у запису о осликавању храма.
Иначе, овај храм се сматра последњим за који се сигурно може тврдити да је насликан од познатих живописаца Михаила и Евтихија. Податке о своме раду остављају сами сликари. На штиту једног од светих ратника стоји написано: „руком Михаила зографа“. Тако чини и други сликар Евтихије на штиту Светог Теодора Тирона. Кад су завршили свој рад овде, „могли су бити задовољни; завршили су заправо своје највеће и најзначајније дело“.
Истиче се да манастир Нагоричино има сличности и са Богородицом Љевишком и са Грачаницом. Са првом га везује сличност у начину градње. Оба храма користе остатке ранијег здања, али се даље зидање наставља сличним поступком у оба случаја. Грађевински материјал код призренске катедрале је скроман, што није случај код Нагоричина. Подизање Љевишке и Нагоричина дели време од само неколико година, те се по томе и по начину архитектонског решења закључује да су обе грађевине дело истог мајстора, Николе за кога се сигурно зна да је градио Богородицу Љевишку, а на основу поменутих елемената, претпоставља како је и Нагоричино његово дело.
Сцене илустрованог календара (минолога) приближавају сликарство Нагоричина ономе у манастиру Грачаници. У основи та два циклуса налази се исти сликарски архетип. За приказ сцена из календарске тематике користи се простор припрате. Због архитектонских особености, те делова грађевине - у оба случаја припрата представља мали простор - уметници су принуђени да за сликање ових сцена користе и централни део храма. Поред тога, приметно је да се врши редуковање броја представа. Притом остаје загонетно зашто се поједини помени приказују са већим бројем сцена, кад се већ зна да је простор ограничен и много празника мора бити изостављено.

Козјак - неискористен туристички потенцијал

Козјачкиот регион се уште не го искористил сопствениот туристички потенцијал

од Светлана Антиќ-Јовчевска во Куманово, 28 Април

Козјачкиот регион, еколошки чиста средина, богата со природни ресурси, значајни културно-историски споменици и археолошки локалитети, не се наоѓа ниту на туристичката мапа на земјата.

Овој регион е во Општината Старо Нагоричино. Зафаќа површина од 452 километри квадратни, со 39 населби во кои живеат околу пет илјади жители, Македонци, Срби и Роми.
Лесно проодниот планински предел изобилува со десетина атрактивни туристички локации, но тие не се познати и достапни за посетителите.

Локалните власти за ваквата состојба ја обвинуваат државата, но надлежните институции потсетуваат дека развојот на туризмот е задача пред се на локалната самоуправа.
Власта Димковиќ, градоначалникот на Старо Нагоричино вели државата не е заинтересирана за туристички развој на овој регион.

“Повеќе пати до сега баравме средства од државата, а не добивме ниту денар,” вели тој.
Биљана Акимовска, шеф на секторот за туризам ги негира овие обвиненија. Таа вели дека со процесот на децентрализација одговорноста за развојот на општината е првенствено во рацете на локалната самоуправа.

“Министерствата можат само делумно да помогнат. Богатството на Нагоричино треба да биде презентирано како проект за развивање на туризмот, што ќе го понудиме на потенцијалните донатори или инвеститори, но и на туристичките агенции”.

И додека институциите дебатираат за тоа кој за што е надлежен и кој колку треба да вложи, светски познатата мегалитска опсерваторија Коќино, термалните води или рановизантиските цркви во козјачкиот крај сеуште се посетени само од случајни минувачи или ретки поединци.

Градоначалникот Димковиќ вели дека организирани туристички групи нема.
“Има заинтересирани поединци кои ги посетуваат сите локалитети, но без професионален туристички водич тие малку можат да дознаат за нивното значење” изјави Димковиќ.

Праисторискиот локалитет Татиќев камен не само што е еден од најбогатите бронзенодопски археолошки наоѓалишта туку ја содржи и мегалитска опсерваторија Коќино. Експертските истражувања потврдиле дека таа датира од пред 4.000 години, и една е од многу ретките во светот.

Јовица Станковски кустос-археолог во кумановскиот Музеј кој во 2001 ја откри опсерваторијата објаснува дека со карпите и врвовите луѓето од праисторијата ги одбележувале местата на изгревање на сонцето и месечината, во различни периоди во годината.

“На локалитетот освен откриените два набљудувачки трона, нишани за набљудување на Сонцето и Месечината во текот на годината, откриен е и вреден археолошки материјал кој укажува дека тука имало живот и 2.000 години пред нашата ера”.

Според Станковски, вистинските туристички потенцијали на опсерваторијата која е споредувана со британскиот Стоунхенџ сеуште не се искористени .
За воља на вистината, значењето на Коќино е препознаено од страна на државните институции кои како да се натпреваруваат во ветувањето средства за овој локалитет да стане атрактивна туристичка дестинација.

Министерот за одбрана Јован Манасиевски во јануари годинава во Куманово најави пробивање на пат и создавање услови Коќино да биде достапен и пристапено не само за домашни туку и за странски туристи.
“Тоа е исклучително важен локалитет и од национално, не само од локално значење”, рече Манасиевски.

Благоја Стефановски министер за култура, пак, при една посета на Куманово најави:
“Сигурно ќе инвестираме повеќе отколку Министерството за одбрана, а ќе бараме помош и од Светска банка, овој локалитет да има музеј со кустос”.

И покрај ваквите ветувачки изјави Коќино се уште не е соодветно застапено во секојдневната туристичка понуда во Македонија. А таа не завршува со овој локалитет.
Станковски, за туристички атрактивни археолошки локалитети освен Мегалитската опсеравторија, го посочува локалитетот Костоперската карпа во Младо Нагоричино, кој е ставен под заштита како споменик на културата од прва категорија, но за чија конзервација се потребни поголеми средства.

“Има траги на живот во континуитет од 5.000 до 6.000 години, од неолитот преку бакарниот период до бронзено и доцно бронзено време, кога било населба пред доаѓање на Римјаните со хеленистички карактеристики”,вели Станковски.

На платото на карпата се наоѓа голема базилика на ранохристијанскиот период, а под платото е подземен халштатски објект од раното железно време, кој со мали интервенции може да биде презентиран.

На самиот локалитет се наоѓаат шест цркви од кои некои сеуште не се конзервирани и комплетно истражени. “Малку се вложува сите овие локалитети да бидат соодветно презентирани” вели Станковски.
Но богатството од културно-историски споменици на козјачкиот регион тука не завршува. Познавачите ги посочуваат и црквата Св.Ѓорѓи и манастирот Карпино.

Перо Величковски, историчар на уметност од Куманово вели дека Црквата Свети Ѓорѓи во селото Старо Нагоричино која датира од 11 век претставува една од најзначајните споменици на културата.
“Црквата ја изградил византискиот цар Роман Диоген ИВ. Во нејзината непосредна близина е пештерата-испосница на Св. Прохор Пчињски кој според легендата на византискиот цар му го прорекнал успонот до тронот”.

Црквата е возобновена во 1313 година од српскиот крал Милутин, а фрескоживописот е на познатите сликари Михајло и Евтихие. Црквата е заштитена од УНЕСКО како споменик на културата од прва категорија, но таа заедно со другите интересни места не е често цел на посетители.

Манастирот Карпино со Црквата “Ваведение на Пресвета Богородица” е во селото Орах, на 30 км од Куманово.

Витомир Митевски професор на Филозофскиот факултет во Скопје вели дека манастирот датира помеѓу 12 и 14 век, а за првпат се споменува кон крајот на 16 век.
“Карпино бил важен скрипториум, препишувачки центар во кој се препишувале светите книги, меѓу кои е и познатото Карпинското евангелие. Поради неупатеноста на жителите, стравот или кој знае што, најважните документи се во музеите во Москва,Киев, Софија, во Белград” вели Митевски.

Препознавајќи ја атракцијата на локалитетот група Кумановчани формираа здружение за негова заштита.

Олгица Димитријевска архитект и член на Здружението вели дека тие организираат доброволни акции за уредување на објектот и неговата околина

“Конаците треба да се реновираат, црквата да се реставрира, оти овој архитектонски објект заслужува да му се врати животот”, вели Димитријевска.
Низ овој предел поминува еколошки чиста реката Пчиња, а во близина на нејзиното корито во селото Стрновац се наоѓа термалниот извор со температура на вода од 40 степени Целзиусови и со 10 до 12 литри вода во секунда.

Изворот е балнеолошки испитан во Институтот во Белград во Србија и Црна Гора. Анализите покажале дека ги исполнува сите услови за бањско лекување и за преработка, флаширање и конзумирање на лековитата течност.
Во овој крај е лоциран и Меморијалниот центар АСНОМ во селото Пелинце, со рекреативни и спортски терени и услови за повеќедневен престој.

Министерот за култура Стефановски најави дека Управата за заштита на спомениците на културата ќе се вклучи ова место да стане и меѓународен ликовен центар за што дел од библиотеката ќе биде адаптиран по урнек на европски музеи.

Но, меѓу најавите и реалноста козјачкиот регион главно им останува познат на локалните жители или на археолозите и историчарите на уметноста. Туризмот како стопанска гранка не е искористен, иако економската криза не го одмина и овој регион.

Часлав Јовановиќ, жител од Старо Нагоричино со жалење констатира “Природното и културно-историското наследство во нашиот крај е големо. Малку државата да се заинтересира и да го одврзе ќесето туризмот ќе обезбеди егзистенција на многу невработени луѓе, а и државата ќе има полза”.

Светлана Антиќ Јовчевска го посетуваше тренингот на БИРН -Македонија. Овој текст е дел од специјалниот пакет објавен од страна на БИРН Македонија како дел од проектот за обука на новинари за известување според меѓународни стандарди. Проектот е поддржан од американската амбасада во Скопје.
Мислењата, наодите и заклучоците или препораките изразени во текстот им припаѓаат на авторите и не секогаш се совпаѓаат со ставовите на американскиот Стејт Департмент.

Нови сорти житни култури во козјачко-пчињскиот реон

Куманово

29.07.2009

Светлана Антиќ Јовчевска

Во рамките на програмата за унапредување на земјоделското производство на нивите во селото Облавце,Општината Старо Нагоричино, поширокиот кумановски регион, засеани се нови сорти житни култури. Овој е еден од петте реони во земјава на кој земјоделските стручњаци научно експериментираат.

Миодраг Јовановиќ,градоначалник на Старо Нагоричино вели дека ова е во рамките на соработката помеѓу Земјоделскиот факултет во Скопје и Институтот за земјоделство,за што е потпишан и меморандум.

,,Општината Старо Нагоричино останува отворена за соработка и за други култури,сорти и семиња кои можат да се одгледуваат во овој крај."

Директорот на Агенцијата за унапредување на земјоделието Јордан Кузмановски вели,дека и покрај големата светска економска криза,

,,Агенцијата е една од структурите која го води земјоделието, а ние секогаш сме со земјоделците и тие никогаш нема да бидат запоставени. Со оваа посета Агенцијата покажува дека нашите советници секогаш се на терен."

Во овој ридско планински, козјачко-пчињски регион најзастапени се сортите „македонски триглав“,„малеш“ и „новосадски одисеј“. А професорот Милисав Ивановски од Институтот за земјоделство вели дека новата сорта на тритикале,житарица за исхрана на добитокот,ќе биде житна култура на иднината.

,,Во соработка со Министерството за земјоделство имаме еден апликативен проект со повеќе сорти,а овој опит е поставен на пет локалитети,значи на уште четири во Македонија."

За ова итражување земјоделските експерти ги избрале најквалитетните сорти. Земјоделците веќе насеале шест нови сорти, по три од домашно и од увозно потекло.Првите резултати и приходи ќе бидат сумирани по завршувањето на овогодишната жетва.

Проекти за заживување на Старо Нагоричино

Куманово

10.08.2009

Светлана Антиќ Јовчевска

Општината Старо Нагоричино во кумановскиот регион каде што се наоѓа мегалитската опсерваторија Кокино и меморијалниот центар АСНОМ започна со спроведување на повеќе научни и туристички проекти за заживување на крајот.

Општината Старо Нагоричино сместена во Козјачко-пчињскиот регион со само околу 5 илјади жители и уште толку викендаши, една е од најмалите општини по населеноста во државава. Богата со културно-историски средновековни монументи, археолошки локалитети и природни убавини по повеќедецениски период застој во развојот претендира да стане регион погоден за научни испитувања,но и како туристичка атракција,се чини повеќе интересна за странците отколку за домашните посетители. Во оваа Општина е и мегалитската опсерваторија Кокино, меморијалниот центар АСНОМ и термалниот извор Стрновац. Иако интересна поради големиот туристички

Од ЕУ е добиен грант од 836 илјади евра за реставрација на црквата Свети Ѓорѓи во Старо Нагоричино

потенцијал долго време игнориран од државата, годинава локалната самоуправа интензивно се зафати со проекти какви што или нема или малку се во останатите општини.

„Од ЕУ е добиен грант од 836 илјади евра за реставрација на црквата Свети Ѓорѓи во Старо Нагоричино.“

Вели градоначалникот Миодраг Јовановиќ и додава дека овој средновековен културно историски и духовен храм ќе си го поврати стариот сјај. Меѓутоа:

„Со Факултетот за земјоделски науки и производство на храната први во Македонија потпишавме договор за испитување на почвата и педолошка карта на општината. Ќе се гради и ботаничка градина најголема од таков вид во овој дел на Балканот, што ќе биде на научна основа и како туристичка атракција.Со шпанска фирма потпишан е договор за изградба на ветерници за производство на електрична енергија.“

Објаснува Јовановиќ и додава дека во тек е разгледување и реализација на нови проекти значајни за заживување на овој регион.За

Ќе се гради и ботаничка градина најголема од таков вид во овој дел на Балканот, што ќе биде на научна основа и како туристичка атракција

краток период обновен е инвентарот и столаријата во основното училиште „Светозар Марковиќ“ во Старо Нагоричино, а во тек е и реконструкција на училишната зграда во селото Малдо Нагоричино, со финансиска подршка на УСАИД. Преку Агенцијата за вработување за подобрување на инфраструктурата и за извршување на јавните работи ангажирани се 36 работници.

„Обезбедени се 36 времени вработувања, а воведен е и Олимписки час преку Олимпискиот комитет на Македонија.“

Вели Јовановиќ.
Жителите во оваа Општина сеуште не можат да ги почувствуваат позитивните промени во нивната средина. Тие велат дека е рано да се коментира. Нивните забелешки се дека времето ќе покаже дали оваа многу одамна заборавена општина која миграционите и емиграционите периоди ја испразнија, ќе прерасне во пријатно место за живеење и пристојна егзистенција од земјоделството и сточарството.

Ботаничка градина во Старо Нагоричино

Ботаничка градина во Старо Нагоричино

Локалната самоуправа од Старо Нагоричане и Факултетот за земјоделски науки при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“, кои заеднички ќе го подобруваат развојот на земјоделството, планираат изградба на прва ботаничка градина во земјава.

Според градоначалникот Миодраг Јовановиќ, потпишаниот договор за соработка има за цел подобрување и интензивирање на истражувањето на земјоделството. За реализирање на овие проекти ќе бидат ангажирани професори-истражувачи, соработници и други стручни кадри, а првата ботаничка градина ќе биде во интерес на научни и образовни цели, но и како атракција за посетителите.

Општината Старо Нагоричино е прва и единствена од сите општини што потпишала договор за ваков вид соработка со Земјоделскиот факултет од Скопје.

(С.А.Ј.)

Старо Нагоричино со потенцијал за развој на туризмот

Куманово

28.05.2009

Светлана Антиќ Јовчевска

Со бројни културно-историски споменици, опсерваторијата Кокино и чиста еколошка средина, општината Старо Нагоричино во кумановскиот регион има голем потенцијал за развој на туризмот. Во моментов УСАИД помага и за модернизирање на училиштата, што е еден од приоритетите на општината.

Една од еколошки најчистите средини е територијата на која се протега Општината Старо Нагоричино или Козјачко-пчињскиот регион. Со бројни културно-историски споменици,со термални извори,со мегалитската опсерваторија Кокино и многу други знаменитости таа претендира да стане модерна средина за живеење. Локалната самоуправа на општината на 15-ина километри североисточно од Куманово со довршување на започнатата инфраструктура,со модернизирање на училиштата ќе привлекува странски и домашни инвеститори,вели градоначалникот Миодраг Јовановиќ.Токму во овој реон постојат и идеални услови за развој на туризмот:

„Културно-историските споменици, Кокино, термалниот извор и бањата Стрновац, меморијалниот музеј и рекреативниот центар во Пелинце се императив не само за нашата општина, туку и за нашата Влада. Во соработка со Земјоделскиот факултет во Скопје работиме на создавање ботаничка градина каква што нема на Балканот, што овозможуваат термалните извори. Ботаничката градина ќе им биде од помош и на студентите, а ќе биде и од интерес на општината и државата.“

Вели градоначалникот Миодраг Јовановиќ.
А стотина основци од подрачните и централното Училиште „Светозар Марковиќ“ со финансиска подршка на УСАИД по четири

Културно-историските споменици, Кокино, термалниот извор и бањата Стрновац, меморијалниот музеј и рекреативниот центар во Пелинце се императив за нашата општина

децениско чекање добија нови прозорци и врати.
Децата се иднината на секој народ. Затоа американскиот народ помагајќи им на децата помага во градење на иднината.

„Преку нашата работа со помош на американскиот народ планираме да помогнеме на над сто училишта.“

Рече Ким Принтон од УСАИД.

„Апсолутно сум задоволен, се надевам дека проектот ќе продолжи успешно.“

Вели Тим Бруид од УСАИД.
Со запоставување на македонските рурални средини паралелно биле запоставувани и училишните згради,а наставата се одвивала во лоши услови. За проектот на УСАИД директорката Жаклина Милинковиќ вели:

„Многу ни значи ова, учениците учеа на провев, а сега добиваме европски услови за одржување настава.“

Оваа некогаш напуштана општина, се чини последниве години се повеќе ги привлекува некогашните жители или пак нивните потомци да се враќаат на старите огништа. Особено откако фабриките замреа во градовите,а луѓето останаа без егзистенција. И како што низ шега забележува еден од постарите жители тркалото на животот се врти, па и во Старо Нагоричино полека се враќаaт луѓето.

Донација од 800.000 евра за црквата во Старо Нагоричане

Донација од 800.000 евра за црквата во Старо Нагоричане

Куманово - Советот на Европа преку Комисијата за развој деновиве и' додели 836.000 евра донаторски средства на локалната самоуправа во Старо Нагоричане за санација на објектите на познатата црква „Свети Ѓорѓи“. Средствата ќе се дистрибуираат преку Министерството за култура, а ќе бидат вложени во зафати за поправка на фасадата и покривот на храмот „Св. Ѓорѓи“, како и останатите објекти во црковниот комплекс.

Ова е прва поголема меѓународна донација за овој светски познат средновековен културно-историски споменик, за кој во минатото државата издвојуваше одредени средства, но никогаш доволно за целосно да се заштитат објектите од пропаѓање, велат во локалната самоуправа на Општина Старо Нагоричане.

Со завршување на проектот за конзерваторско-реставрирачки зафати на фрескозаписите и сакралните предмети, како и санацијата на црковното предворје, црквата ќе им го отвори сиот раскош на овој византиски споменик од 14 век на посетители од цел свет. (Ст.Б.)