МЕГАЛИТСКАТА ОПСЕРВАТОРИЈА КОKИНО

МЕГАЛИТСКАТА ОПСЕРВАТОРИЈА КОKИНО

По слегувањето од автобусите се договараат основните правила за движење на теренот, запазување на чистотата и внимателен однос кон објектите и предметите на локалитетот. Посетителите да нe се движат надвор од патеката. Сите карпи, камења и камени маркери дa не се оштетуваат или поместуваат. Ако се наиде на исфрлени предмети на површината (пред се од кртовите) да не се поместуваат или пак земаат. Предупредување за ризиците: Посетата е лична одлука на секој посетител и самиот одговара за последиците по неговото здравје, или друга материјална и нематеријална штета. Посетата на опсерваторијата не се препорачува за деца помлади од 10 г, како и сите лица кои имаат тешки заболувања.

Плато над првото ридче

Мегалитската опсерваторија се наоѓа во североисточниот дел на Мекедонија, (г.ш. 420 15’, г.д. 210 57”), во атарот на с. Кокино, на граница со с. Арбанашко. Во поширокиот регион има голем број на археолошки наоѓалишта од римско, античкио, железното, бронзеното и неолитското време. Тоа значи дека регионот има историја долга 7000 г. преполна со значајни населби, светилишта, настани и личности.

Денес целиот регион е ретко населен. Целиот регион практично бил ненаселен се до почетокот на XIX в. Доселениците имале свое влијание во менувањето на топонимите во овој регион. Така, за оваа планина Татиќев Камен се смета дека е од поново време, затоа што околните врвови имаат имиња кои во основа го имаат коренот “пер” кој имал значење камен. Интересно е да се каже дека според легендите кои ги раскажуваат селаните, во далечното минато во овој регион се одгледувале многу коњи, а многумина биле вешти коњаници. Според некои тврдења, голем дел од елитната коњаница на Александар била составена од жителите на овој регион и на неколку наврати му го спасиле животот.

Кај сондата од железно време

Од ова место се уште не се гледа самата опсерваторија, туку само карпите кои ја опкружуваат. Според анализите на геолозите оваа планина всушнност е еден неовулкански рид. Тоа значи дека во далечното минато од вжештената лава на ова место се издигнале така наречени андезитни карпи. Археолошките истражувања во изминатите години покажаа дека во минатото имала улога на света планина.

Во преданијата се раскажува за овие свети планини. Планината се сметала за место каде се сретнуваат земјата и небото, престојувалиште на боговите и место на средба на луѓето со боговите. Во верувањата искачувањето на планината го симболизира животниот пат на човекот. Гледано од подножјето таа има симбол на оска околу која се врти целата Вселена. Гледано од врвот на планината таа има симбол на центар на светот и враќање кон праисконските правила на создавање на светот. Затоа врвот на светата планина често пати се изедначува со папакот на светот.

Во народот има легенди за постоење на митски и свети планини. Во селата се верува дека судбината на луѓето може да се промени, човекот мора да оди многу далеку и да стигне до врвот на некоја митска планина каде живее Сонцето со неговата мајка, постојат многу легенди во кои се раскажува за средбата со Богот Сонце, при им помогнал да ги решат своите проблеми. Тоа значи дека обожувањето на Сонцето на овие простори е присутно од праисториското доба, до денес.

Местото каде археолозите ископаа керамички предмети од железно време.

Ако се знае дека се најдени предмети кои потекнуваат од раниот бронзен период или околу 1900 г п н е, тогаш станува јасно дека целата оваа планина имала улога на свето место и се употребувала како стара опсерваторија најмалку 1200 г. Затоа, од ова место па се до врвот по целата патека ќе наидуваме на парчиња керамика кои сведочат дека во далечното минато ова место го посетувале многу луѓе изведувајќи разни обреди и ритуали.

Кај сондата со жртвените јами

Источен хоризонт каде се пронајдоа жртвени јами, кои се природни вдлабнатини во карпите во кои се ставале керамички садови со поклони наменети на Големата Божица Мајка. Според верувањата ова е местото каде се соединувале земјата и небото, на ова место се изведувале ритуали посветени на земјата, небесните богови, пред се на Богот Сонце. Обредните јами ја имаат улогата на место каде даровите се ставаат во утробата на Големата Мајка. Во садовите веројатно биле ставани разни семки од растенија за кои се верувало дека ќе ги оплоди, а со тоа ќе се гарантира многу побогат род. Според ископаната керамика ритуалите се изведувале 1900 г.п.н.е, старост потврдена и со астрономските мерења Во верувањата земјата имала многу значајна улога. Земјата е спротивност на небото, го симболизира женскиот, а небото машкиот принцип во создавањето на светот.

И ден денес ако селанец ја навреди земјата, тој три пати се клања, ја бакнува и вели “Опрости ми земјо мила мајко моја”, затоа што се плаши дека кога ќе умре земјата нема да го прими назад во својата утроба.

Кај обредната просторија Во просторот, кој е природно заградена просторија, во 2001 г, за прв пат беа извршени археолошки истражувања и од 100 м2 беа ископани 1 000 кг. керамика од бронзениот период (1200-1400 г.п.н.е). и дваесетина рачни мелници за жито, може да се каже дека се изведувале некои ритуали поврзани со денот на жетвата, откриени се посебно обработени камени маркери со кои се означувале местата на изгревање на Сонцето и Месечината, но и во некои обредни или ритуални денови. Токму еден ваков маркантен маркер можете да видите овде, над оваа просторија. Според астрономските мерења, во деновите кога завршува жетвата или во средината на летото кон крајот на јули, Сонцето наутро изгревало точно во отворот на маркерот, при што се јавувал еден силен зрак од сончева светлина. На спротивната, или на западната страна се гледа вештачки изработен засек во карпите познат како траншеа. Отворот не е случаен. На едната ивица од засекот се наоѓа посебно изработен и обликуван маркер на кој Сонцето изгревало во денот на летната долгоденица.

Ова е многу важен маркер бидејќи според неговите координати астрономите ја определија староста на опсерваторијата, точно на овој маркер изгревало 1800 г.п.н.е. Другата ивица исто така многу е важна, затоа што, во денот на жетвата сончевиот зрак поминувал точно покрај ивица и паѓал само на еден од камените престоли на долната платформа. Мегалитската опсерваторија се наоѓа на две платформи при што секоја од нив има свои карактеристични содржини. Должината на опсерваторијата е 90-50 м. Доминираат посебно изработени камени седишта познати како тронови, се верувало дека тука седеле боговите.

На горната платформа постои камен маркер во кого Сонцето изгрева во денот кој го обележувал крајот на жетвата. Во тој момент од отворот на маркерот блеснува силен сноп сончева светлина кој поминува покрај ивицата на траншеата и го освелува владетелот на племето кој седел на еден од престолите. Според верувањето во моментот на осветлување владетелот ритуално се соединувал со Богот Сонце и тоа било гаранција дека и идната година ќе има богата жетва, добар и мирен живот. Оттаму потекна и идејата дека од ова место се набљудувале небесните тела кои изгревале на хоризонтот. Астрономските мерења покажаа дека троновите се свето и обредно место и не се поврзани со астрономските набљудувања.

На брегот позади престолите За да разбереме зошто ова место е древна опсерваторија, треба да се потсетиме на основните карактарестики на движењето на Сонцето и Месечината. Во текот на една календарска година Сонцето и полната Месечина изгреваат на различни места на хоризонтот. Тоа значи дека Сонцето во зима кога денот е најкус, (22 декември) изгрева најјужно на хоризонтот. Потоа, секој ден, оди кон север и во денот на пр. рамноденица (21 март) изгрева точно на исток. Сонцето продолжува да се движи кон север, должината на денот се зголемува и на (21 јуни) ќе изгрее најсеверно на хоризонтот. Потоа се враќа назад и на (23 септември) ќе изгрее на исток за да повторно, на 22 декември изгрее во точката на зимската краткоденица. Такви камени маркери се откриени на ова место при што маркерот на л. долгоденица е добро сочуван, маркерот на пр. и ес. рамноденица малку е оштетен, а најголеми оштетувања претрпел маркерот на з. краткоденица. Овие оштетувања се должат најверојтно на земјотресите. Познато е дека територијата е зафатена со земјотрес на секои 500 г. Покрај оштетувањата на маркерите, можат да се видат и две свлечишта на земјиштето.

Месечината има малку покомплицирано движење и одбележувањето на местата на изгревање на хоризонтот се доста тешки. Наједноставно е да се каже дека во текот на зимата таа се движи на небото на места каде што се движи Сонцето летно време, а летно време на местата на небото каде што се движи Сонцето зимно време. Зато околу маркерите треба да има лево и десно по два камени маркери кои ќе ги означуваат местата на изгревање на Месечината. Овие маркери исто така постојат на овој локалитет. За да локалитетот биде опсерваторија треба да е исполнет уште еден многу важен услов. Сите овие седум маркери треба да се гледаат од едно исто место, или линиите кои поминуваат низ маркерите треба да се сечат во една точка, која всушност е централна точка на опсерваторијата. Ова централно место се наоѓа доле, но, не смее да се застанува, затоа што целиот терен е оштетен.

Научните истражувања од областа на археологијата и астрономијата не се во целост завршени и затоа во иднина може да се очекува и нови изненадувања кои само можат да ја зголемат научната вредност и атрактивноста на овој локалитет.